نگاهی به موقعیت مسلمانان اردن

به گزارش خبرنگار مهر، اردن با مساحتی معادل 206/89 کیلومتر مربع، در جنوب غربی آسیا واقع شده است. فاصله شمال غربی تا جنوب غربی سرزمین اردن 562 کیلومتر و جنوب شرقی تا شمال غربی 349 کیلومتر است.

اردن فلاتی وسیع و بیابانی است که ارتفاع آن از شرق به غرب کاهش می یابد. تنها قسمتی از شمال غربی این کشور به صورت جلگه است . سرزمین اردن در واقع بخشی از دشت های وسیع گوشه شمال غربی شبه جزیره عربستان محسوب می شود. نواحی مجاور دریای مرده ( بحرالمیت) در غرب کشور که 400 متر از سطح دریا پائین تر است، گودترین ناحیه جهان است . مهمترین رود اردن با 300 کیلومتر طول، رود اردن یا (نهر الاردن) است.

دریای مرده یا بحر لوط بزرگترین دریاچه اردن است.

اردن دارای آب و هوای معتدل مدیترانه ای است. تابستانهای خشک و سوزان و زمستانهای سرد و مرطوب دارد. اردن به 3 ناحیه یا استان تقسیم می شود. اُمان با جمعیتی حدود 5/1 میلیون نفر پایتخت این کشور است.

جغرافیای انسانی

طبق آخرین سرشماری رسمی در سال 1994 جمعیت این کشور 4250000 نفر است . متوسط تراکم جمعیت در سطح کل کشور 51 نفر در هر کیلومتر مربع است. قریب نیمی از جمعیت این کشور را آوارگان فلسطینی تشکیل می دهند. این مهاجر پذیری قابل ملاحظه از طریق مهاجرت مردم اردن به سایر کشورهای عربی ثروتمند تولید کننده نفت جبران و یا تعدیل می شود. بدویان صحرانشین ساکن در نواحی مرزی این کشور نیز آزادانه بین اردن، سوریه، عراق و عربستان سعودی رفت و آمد می کنند.

به گزارش مهر، اردن به عنوان یک کشور مستقل ، متعلق به قرن بیستم است. پیش از آن، این سرزمین هیچگاه موجودیت مستقلی نداشته و همواره ضمیمه پادشاهی و امپراطوری های نیرومند بوده است. تاریخ زندگی در این کشور به 6000 سال قبل از میلاد می رسد. مردم امیرنشین اولیه ماوراء اردن را، اکثراً گروههای قبایل اعراب بدوی تشکیل می دادند.

زبان رسمی اردن، عربی است و همچون اسلام یکی از عوامل وحدت بخش این ملت به حساب می آید. به علت تماسهای نسبتاً طولانی با انگلیسی ها، زبان انگلیسی نیز تا حدودی در شهرها رواج دارد و به عنوان زبان دوم در مدارس تدریس می شود.  

سرزمین اردن به دلیل اهمیت استراتژیک آن در منطقه، در طول سه قرن (1000 تا 1300 قبل از میلاد)  میدان تاخت و تازهای نیروهای بیگانه و همسایگان خود بوده است. ساکنان سرزمین اردن در طول جنگهای مشهور به صلیبی نیز، متحمل خسارات شدیدی شدند. قیام علیه ترکها (1916)، در نهایت منجر به سقوط امپراطوری عثمانی و روی کار آمدن ملک عبدالله و نهایتاً سلسله خاندان هاشمی به کمک بریتانیا شد .

ادیان و مذاهب

از زمان ورود اسلام به این منطقه، به جز دوره جنگهای صلیبی که مدتی مسیحیان بر منطقه حاکمیت یافتند، اداره آن را حاکمان اسلامی و یا به ظاهر اسلامی بر عهده داشتند و همین امر باعث شد که اسلام در سراسر آن سرزمین رسوخ کند. حاکمان اسلامی این سرزمین همگی از اهل سنت بوده اند و بنابراین این مذهب بیشتر در این کشور رواج یافته است. دیگر مذاهب اردن عبارتند از: شیعیان ، دروزیان ، مسیحیان 4- بهائیت

اردن به دلیل وجود ملیتهای مختلف، دارای فرهنگهای متفاوت و در نتیجه آداب و رسوم خاص خود است. در سال 1989 به دنبال یک سلسله حوادث که به آزادی فعالیتهای سیاسی و انجام انتخابات، با شرکت گروههای مختلف انجامید، تشکلهای مذهبی بیشتری اعلام موجودیت کردند که تعداد آنها تاکنون به رقمی بالای ده گروه بالغ شده است که از جمله به گروههای اخوان المسلمین، حزب تحریر اسلامی، جمعیت دموکراتیک عدالت اجتماعی، حرکت جهاد اسلامی، جنبش دموکراتیک عربی و اسلامی، جماعت دارالقرآن، جماعت دعوت و تبلیغ و حزب تجدید عربی و اسلامی می توان اشاره کرد .

اوضاع اجتماعی، فرهنگی و آموزشی

سطح فرهنگ عمومی و تحصیلات دانشگاهی در اردن چشمگیر است به طوری که از چهار میلیون نفر جمعیت این کشور 80 درصد آن با سواد هستند.

کشور اردن به دلیل فقر منابع طبیعی و وضعیت نه چندان خوب اقتصادی و همچنین به دلیل موقعیت ژئوپولیتکی و همجوار بودن با کشورهای رژیم صهیونیستی، عراق، سوریه و عربستان سعودی علاوه بر شرایط بی ثباتی سیاسی، در بعد اجتماعی و اقتصادی نیز از یک حالت ناپایدار و متزلزل برخوردار است.

طبق بررسیهای به عمل آمده، کشور اردن در میان کشورهای عربی از موقعیت برتر فرهنگی، آموزشی و ادبی ـ هنری برخوردار است و این به دلیل وجود سندیکاهای مختلف فکری و فرهنگی از یک سو و وجود رسانه های مختلف نظیر مطبوعات و 7 شبکه تلویزیون با برنامه های متنوع و نیز سازمانهای فعال فرهنگی خارجی مستقر در اردن از سوی دیگر است.

امروزه تعهدات مذهبی که در گذشته بیشتر به سالمندان و از کار افتادگان منحصر بود، در میان قشر جوان جلوه بیشتری دارد.

و البته افکار سنتی حاکم بر جامعه همچنان مخالف حضور زن در صحنه های سیاسی و اقتصادی است.

دانشگاههای متعددی در این کشور تأسیس شده که می توان به دانشگاههای اردن، یرموک، موته، علوم و تکنولوژی اشاره کرد. تحصیلات مدرسه ای برای کودکان 6 تا 14 سال رایگان و اجباری است. مراحل مختلف تحصیلی شامل یک دوره ابتدایی شش ساله و یک دوره شش ساله متوسطه است. قوانین پذیرش دانشجوی خارجی و همکاری های دانشگاهی با سایر کشورها از جمله قوانین ارزنده و خوب این کشور است .

دانشگاهها، کتابخانه، تالارها، تئاترها و همچنین سینماها و ویدئو کلوپها و مراکز مذهبی و سرانجام مراکز تفریحی و ورزشی، مراکز فرهنگی اردن را تشکیل می دهند.

طبق نظر باستان شناسان، کشور اردن از قدیمی ترین مناطق مسکونی جهان بوده و شهر اریحایا جریکو واقع در کنار بحرالمیت از قدیمی ترین شهرهای محصور جهان است.

رسانه های گروهی

براساس قانون مطبوعات سال 1967 تمام مطبوعات رسماً تحت کنترل و نظارت دولت هستند . هیچیک از مطبوعات کشور بدون مجوز دولت، حق چاپ و انتشار ندارند . 5 روزنامه به زبان عربی و یک روزنامه به زبان انگلیسی در امان منتشر می شود. آژانس ملی خبرگزاری این کشور (آژانس خبرگزاری اردن) است که در سال 1965 تأسیس شد.

رادیو و تلویزیون این کشور هر دو تحت کنترل و نظارت دولت قرار دارند. تلویزیون اردن در سال 1968 تأسیس و از سال 1972 شروع به فعالیت کرد.

اوضاع اقتصادی

سرزمین اردن از نظر منابع طبیعی یکی از فقیرترین نواحی جهان است. این کشور با وجود تحولاتی که در چند سال اخیر در اقتصاد آن به وجود آمد باز هم در ردیف کشورهای توسعه نیافته جهان قرار دارد. جنگ خلیج فارس که پس از رکود اقتصادی سال 1988 پی ریزی شده بود، عامل از هم گسیختگی و آشفتگی برنامه اقتصادی سال های 93ـ89 شد.

بخشهای مختلف اقتصاد اردن عبارتند از: معادن، کشاورزی، انرژی ، صنایع .

به گزارش مهر، از آنجا که از عمر صنعت در اردن مدت زیادی نمی گذرد و در واقع باید به عنوان یک پدیده نوظهور از آن یاد کرد، لذا درصد کمی از تولیدهای این کشور را به خود اختصاص داده است. مراکز عمده صنایع کشور در حومه امان قرار دارد و بیش از نیمی از کل کارخانجات اردن به تولید مواد غذایی و پوشاک اختصاص یافته است، در حالی که در آمد عمده صنایع از استخراج فسفات، پتاس، تولید سیمان و تصفیه نفت تأمین می شود. کشاورزی که از مهمترین بخش های اقتصادی اردن به حساب می آید، 20 درصد از تولید ملی کشور را تشکیل می دهد.

واحد پول اردن دینار (اردنی) است و هر دینار برابر با 1000 فلس است. عقبه تنها بندر و راه دستیابی این کشور به دریا است. امان از طریق راههای زمینی با تمام نقاط کشور و نیز کشورهای مجاور در ارتباط و دارای سه فرودگاه بین المللی است.